Ο καφές της αναμονής και της ανθρωπιάς

Στη λίστα με τις 200 επιχειρήσεις που έχουν μέχρι στιγμής ανταποκριθεί σ’ αυτό το κάλεσμα αλληλεγγύης υπάρχουν καφέ, ταχυφαγεία, φούρνοι, ζαχαροπλαστεία, κρεοπωλεία, μέχρι και κομμωτήρια!

Ενας νεαρός μπαίνει στο παραδοσιακό καφενείο «Πατρίδες», στο Κουκάκι. «Εναν καφέ για μένα κι έναν σε αναμονή» λέει στο ταμείο. Ακολουθούν δύο κοπέλες. «Δύο καφέδες για μας και δύο τοστ σε αναμονή» δίνουν κι αυτές την παραγγελία τους και πληρώνουν. Τα προϊόντα που........

περιμένουν γράφονται σε έναν μαυροπίνακα. Λίγα λεπτά μετά, ένας μεσήλικας άνδρας, με φθαρμένα ρούχα, μακριά μαλλιά και μούσι –εικόνα που παραπέμπει σε άστεγο– περνάει το κατώφλι του καφενείου. Κατευθύνεται αργά προς τον πάγκο. «Καλημέρα, μήπως υπάρχει καφές σε αναμονή;» ρωτάει ντροπαλά. Ολα αυτά συμβαίνουν στο καλοδουλεμένο φιλμάκι που ετοίμασαν οι σπουδαστές του 3ου έτους της Δραματικής Σχολής Δήλος και που σε λίγο περισσότερο από έναν μήνα προβολής του στο Διαδίκτυο έχει γίνει viral. Τον ρόλο του αστέγου έχει ο καθηγητής τους, μουσικός Νίκος Τουλιάτος – ο σπουδαίος «κρουστός». Την ιδέα της δημιουργίας αυτού του βίντεο είχε ο Δημήτρης Πανέλης. Εκείνος ήταν που πρότεινε στους συμφοιτητές του να κάνουν γνωστό τον «Καφέ σε αναμονή» σε κάθε γειτονιά της Ελλάδας. Με πολλή αγάπη, μεράκι και χωρίς ούτε ένα ευρώ –με προσωπική εργασία– έφτιαξαν αυτό το φιλμ, που «ταξιδεύει» παντού, κυρίως μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, και συγκινεί.

Ο «Καφές σε αναμονή» είναι μία από τις πολλές δράσεις αλληλεγγύης που γεννήθηκαν στην Ελλάδα της κρίσης. Το... αδελφάκι του, «Ενας καφές σε περιμένει», έχει ξεκινήσει με πρωτοβουλία του Περιοδικού Δρόμου «Σχεδία» και έμπνευση από τα εργατικά καφέ της Νάπολης. «Εκεί, πριν από περίπου εκατό χρόνια, υπήρχε ο caffé sospeso, ο οποίος προπληρωνόταν από κάποιον πελάτη, για να καταναλωθεί αργότερα από έναν συμπολίτη του που δεν είχε την οικονομική δυνατότητα να τον πληρώσει ο ίδιος» εξηγούν οι υπεύθυνοι του περιοδικού. Μεταπολεμικά, η παράδοση αυτή αποδυναμώθηκε, για να εμφανιστεί ξανά στη Νάπολη πριν από μια δεκαετία. Βουλγαρία, Αυστραλία, Ρωσία ήταν οι χώρες που την υιοθέτησαν στη συνέχεια. Τους τελευταίους μήνες η πρωτοβουλία εξαπλώνεται με γοργό ρυθμό σε πάρα πολλά μέρη του κόσμου. Σήμερα στο δίκτυο των «καφέδων που περιμένουν» είναι επισήμως καταγεγραμμένες εκατοντάδες επιχειρήσεις σε 17 χώρες και 112 πόλεις.

Ο Δημήτρης Πανέλης και οι συμφοιτητές του θέλησαν όχι μόνο να την κάνουν γνωστή αλλά και να τη διευρύνουν, «στοχεύοντας σίγουρα σε άπορους και άστεγους, αλλά και σε έναν μεγαλύτερο κύκλο ανθρώπων, όπως άνεργους, φοιτητές που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες, μέχρι και συνταξιούχους που ζουν με επιδόματα πείνας». Δεν είναι τυχαίο ότι στη δική τους δράση ο καφές είναι μόνο η αρχή. Στη λίστα με τις 200 επιχειρήσεις που έχουν μέχρι στιγμής ανταποκριθεί σ’ αυτό το κάλεσμα αλληλεγγύης –από την Κομοτηνή και την Πτολεμαΐδα ώς τη Σύρο και τη Γαύδο– θα δει κανείς καφέ και ταχυφαγεία αλλά και φούρνους, ζαχαροπλαστεία, κρεοπωλεία, μέχρι και κομμωτήρια! «Μα, φυσικά, έχουμε και κούρεμα σε αναμονή. Υπάρχουν άνθρωποι για τους οποίους το κόστος ακόμη και γι’ αυτό είναι απαγορευτικό» εξηγεί ο Δημήτρης.

«Στόχος μας είναι να μεγαλώσει ακόμη περισσότερο η γκάμα των αγαθών και των υπηρεσιών που θα προσφέρονται σε όσους τα έχουν ανάγκη. Ηδη συζητάμε και με φαρμακεία, για φάρμακα που θα περιμένουν αυτούς που δεν μπορούν να τα αγοράσουν χωρίς τη δική μας βοήθεια». Ο Βασίλης Πανόπουλος είναι ιδιοκτήτης του καφέ-εστιατορίου Roomie_b, στην οδό Περικλέους, το οποίο συμμετέχει στο πρόγραμμα από την πρώτη μέρα της λειτουργίας του. «Μακάρι να γίνει περισσότερο γνωστό, να μπουν κι άλλα καταστήματα στην προσπάθεια, γιατί φως, δυστυχώς, δεν βλέπω. Το κύμα της ανέχειας ολοένα και μεγαλώνει» λέει στην «Κ». Πώς μπαίνουν οι άνθρωποι στο μαγαζί του, ζητώντας καφέ σε αναμονή;

«Στην αρχή ήταν φανερό ότι ντρέπονταν πολύ που βρίσκονταν στη θέση να κάνουν κάτι τέτοιο. Οι περισσότεροι ήταν νοικοκυραίοι, όπως εμείς, που εξαιτίας της κρίσης βρέθηκαν στον δρόμο. Με τον καιρό, όμως, βλέποντας πως τους αντιμετωπίζουμε ακριβώς όπως και τους υπόλοιπους πελάτες, χαλάρωσαν, μας “ανοίχτηκαν”, αισθάνθηκαν οικειότητα. Σήμερα γνωριζόμαστε με όλους τους άστεγους και άπορους της γειτονιάς. Κι ακόμα και στην περίπτωση που δεν υπάρχει προπληρωμένος καφές σε αναμονή, εμείς θα τους δώσουμε. Πριν από λίγες μέρες, ένας από τους άστεγους που σχεδόν κάθε μέρα πίνει καφέ στο Roomie_b, μου έφερε ένα κουλούρι. Μόλις του το είχε προσφέρει ένας περαστικός κι εκείνος μου το έδωσε. “Δώρο”, είπε, ως μικρή ανταπόδοση για όσα εμείς του δίνουμε...»

Σε λίγες μέρες, στο κέντρο του Κολωνακίου, θα υπάρχει και φαγητό για όσους το χρειάζονται. «Φιλοσοφία μας είναι η ηθική κουζίνα. Λέμε “όχι” στη σπατάλη φαγητού αλλά “ναι” στις μερίδες σε αναμονή, τις οποίες θα μπορεί κανείς να προπληρώσει, προσφέροντας έτσι ένα γεύμα σε κάποιον από τους άστεγους της πόλης» εξηγεί ο Δημήτρης Λεωνίδας, ιδιοκτήτης του εστιατορίου Ubarlucky, που ανοίγει οσονούπω στην Τσακάλωφ. «Η εποχή παραμένει δύσκολη. Φροντίδα και χαμόγελο: αυτά μας χρειάζονται», συμπληρώνει.

Στην αυγή του 2016, υπάρχουν ολοένα και περισσότερες περιπτώσεις που το «εγώ» παραμερίζει μπροστά στο «εμείς». Κι αυτό είναι κάτι...

​​Τα καταστήματα που συμμετέχουν στο πρόγραμμα φέρουν ειδική σήμανση. Πληροφορίες στο http://www.shedia.gr και στη σελίδα της πρωτοβουλίας «Καφές σε Αναμονή» στο facebook.