Mικρό Κυκλάδων χαμόγελο

Με δύο μικροσκοπικά χωριά και με ένα περιδέραιο νησιών γύρω της είναι το ιδανικό καλοκαιρινό καταφύγιο

Ο Οδυσσέας Ελύτης πλάθει την ατμόσφαιρα των Μικρών Κυκλάδων από τα πρώτα κιόλας ποιήματα «Του Αιγαίου»: Ο έρωτας Το καράβι του Κι η αμεριμνησία των μελτεμιών του Κι ο φλόκος της ελπίδας του Στον πιο ελαφρό κυματισμό του ένα νησί λικνίζει Τον ερχομό. 

Αυτή η ατμόσφαιρα λες και έχει ρίξει άγκυρα στον όρμο του Αγίου Γεωργίου της Ηρακλειάς, της πρώτης των Μικρών Κυκλάδων που συναντά ο «Σκοπελίτης» ερχόμενος από τη Χώρα της Νάξου. Το καράβι ταράσσει...

την ηρεμία του μικρού λιμανιού, ξεσηκώνοντας τους μόνιμους κατοίκους – τον χειμώνα είναι γύρω στους 100 – και τους πολλούς καλοκαιρινούς επισκέπτες που κατέφθασαν ήδη, αλλά και τις παρέες των γλάρων που ησύχαζαν στις ξερολιθιές, στα βράχια και στην κορυφή της πλωριάς καμπύλης των τρεχαντηριών. Από τον απέναντι ψηλό βράχο ένας τολμηρός προκαλεί τη δική του ελαφριά ταραχή στον όρμο του Αγίου Γεωργίου επιχειρώντας μια θεαματική βουτιά στα ήρεμα νερά. uni03A9στόσο αυτό ακριβώς είναι η Ηρακλειά: τολμηρή βουτιά στα μυστήρια της θάλασσας και μικρές ταραχές στο άγγιγμα της στεριάς και των ζωντανών οργανισμών της με τον υγρό κόσμο των αμέριμνων μελτεμιών που σαρώνουν το νησί...

 Η θεά Τύχη στον δρόµο σου
Στους κόλπους της Ηρακλειάς ανοίγονται δέκα παραλίες, από τις οποίες µόνο στις τρεις, του λιµανιού του Αγίου Γεωργίου, του Λιβαδιού και του Τουρκοπήγαδου, πηγαίνει αµαξιτός δρόµος. Η καλύτερη από αυτές είναι το Λιβάδι, στη σκιά του λόφου µε τα ερείπια του ελληνιστικού κάστρου και του αρχαίου ναού της θεάς Τύχης. Και είναι πράγµατι τύχη να έχεις µπροστά στα µάτια σου ανοιχτό τον χάρτη των Μικρών και µερικών µεγάλων Κυκλάδων σε όλη τη διαδροµή από τον Αγιο Γεώργιο ως την άµµο του Λιβαδιού. Μπροστά το ακόµη πιο µικρό Βενέτικο, σε πρώτο πλάνο τα Κουφονήσια και η Σχοινούσα, σε δεύτερο πλάνο η ψηλή Κέρος και στο φόντο δεξιά η Αµοργός και αριστερά η Νάξος. Ξεναγός µας είναι ο Στέλιος Ζούλης, ο οποίος ασχολείται µε τα κοινά της Ηρακλειάς και έχει πολλά φιλόδοξα σχέδια για αυτήν. Πάντα, όµως, σύµφωνα µε τα νερά της. Ο ίδιος λέει ότι θα φύγει από το νησί την ίδια ώρα που θα αναγκαστεί να κλειδώνει το αυτοκίνητό του και την πόρτα του «ναυαρχείου», όπως λέει το σπίτι του από το οποίο εποπτεύει τον όρµο του Αγίου Γεωργίου. Από εδώ, από τον Αγιο Γεώργιο, πήραµε τον ασφαλτοστρωµένο δρόµο που περνά από το Λιβάδι (1,5 χλµ.) και πηγαίνει στο επάνω χωριό, την Παναγιά (3 χλµ. από το Λιβάδι), στα µεσόγεια του νησιού. Η οπτική επαφή µε τη θάλασσα δεν χάνεται σε κανένα σηµείο της διαδροµής που καταλήγει στα βότσαλα του Τουρκοπήγαδου (3 χλµ. από την Παναγιά). Το ασφαλτοστρωµένο οδικό δίκτυο του νησιού είναι όλα κι όλα αυτά τα επτά χιλιόµετρα. 

Κατεβαίνοντας για το Τουρκοπήγαδο ο περιηγητής απολαµβάνει µία από τις ωραιότερες εικόνες της Ηρακλειάς. Ενας µακρόστενος όρµος στολισµένος µε ιστιοπλοϊκά σκάφη ή ταχύπλοα εισχωρεί βαθιά στο σώµα του νησιού. Αυτές οι θεαµατικές συνευρέσεις της θάλασσας µε τη στεριά δηµιουργούν καταφύγια άγριας ζωής και γι’ αυτό οι ακτές και τα Αβελονήσια προστατεύονται στους κόλπους του δικτύου Natura 2000. Στα απότοµα βράχια που γκρεµίζονται από ψηλά ως τη θάλασσα µετά το Τουρκοπήγαδο φωλιάζουν ακόµη και σπάνιοι γύπες. 

Η παρατήρηση του βυθού µε µάσκα και αναπνευστήρα αποκτά εξωτική χροιά στη Βορινή Σπηλιά, στην Αλιµιά (όπου υπάρχει βυθισµένο σε µικρό βάθος και αεροπλάνο του Β’ Παγκοσµίου Πολέµου), στον Καρβουνόλακκο. 
Παναγιά µου, Παναγιά µου
Τον ∆εκαπενταύγουστο στην Παναγιά γίνεται τρικούβερτο γλέντι. Οι πανηγυριώτες µπαίνουν στα στενά σοκάκια του χωριού, ανάµεσα στα απλά, λευκά, σπίτια µε τις χαρακτηριστικές καπνοδόχους – συχνά είναι µικρά πιθάρια –, και αράζουν στον αυλόγυρο της επιβλητικής, σε σχέση µε τα κτίσµατα γύρω της, εκκλησιάς. Και να τα φαγητά και να τα ποτά και να τα βιολιά. Μπροστά από το χωριό απλώνονται οι αναβαθµοί των θερισµένων χωραφιών που κορυφώνονται σε έναν ανεµόµυλο και ένα λευκό ξωκκλήσι απέναντι. 

Από εδώ, από την Παναγιά, µπαίνει επικεφαλής η εικόνα του Αγίου Ιωάννη νωρίς το πρωί στις 27 Αυγούστου, σε µια γοητευτική πορεία σε µονοπάτι 2,5 χλµ. ως το σπήλαιο, το µεγαλύτερο των Κυκλάδων, όπου µέσα στην πρώτη µεγάλη αίθουσα γίνεται το απόγευµα ο εσπερινός στη χάρη του Προδρόµου. Μαζεύεται πλήθος κόσµου και από τα γύρω νησιά και ώσπου να αρχίσει ο Εσπερινός κάποιοι εξερευνούν το σπήλαιο και κάποιοι άλλοι στήνουν αυθόρµητα γλέντια. Η θεά Τύχη, η οποία λατρευόταν στον λόφο επάνω από το Λιβάδι, έβαλε και εδώ το χέρι της για να γίνει το θαύµα. Η παράδοση λέει ότι ένας βοσκός χώθηκε κάτω από έναν θάµνο σε εκείνα τα µέρη για να προστατευτεί από τη βροχή. Οταν γύρισε στην Παναγιά όλοι είδαν επάνω στα ρούχα του σχηµατισµένη τη µορφή του Αϊ-Γιάννη. Γύρισαν όλοι µαζί στον θάµνο και βρήκαν την είσοδο του σπηλαίου και την εικόνα του Προδρόµου. 

Το σπήλαιο φαντάζει σαν τα µέσα του βουνού Πάπας, της ψηλότερης κορυφής της Ηρακλειάς, από την οποία φαίνεται ακόµη πιο πανοραµικά το πολύνησο των Μικρών και των Mεγάλων Κυκλάδων. Το µονοπάτι ως εδώ ξεκινά πάλι από την Παναγιά και έπειτα από ανηφορική διαδροµή 2 χλµ. φθάνει ως την κορυφή του βουνού. 

Παντού στην Ηρακλειά αυτή την εποχή έχει ανθίσει το θυµάρι και οι µέλισσες µαζεύουν την πρώτη ύλη για το φηµισµένο µέλι που βγάζει το νησί. Την τελευταία εβδοµάδα του Ιουλίου και τις πρώτες δέκα ηµέρες του Αυγούστου οι µελισσοκόµοι τρυγούν τα µελίσσια και οι επισκέπτες µπορούν να παρακολουθήσουν αυτή την πατροπαράδοτη διαδικασία. 

ΠΡΟΣΒΑΣΗ
Ακτοπλοϊκώς από τον Πειραιά τρεις φορές την εβδομάδα με Blue Star Ferries σε 6 ώρες (τηλ. 210 4121.172) και από τη Χώρα της Νάξου καθημερινά, εκτός Κυριακής, με τον νέο «Σκοπελίτη» σε μιάμιση ώρα (τηλ. πρακτορείου Νάξου 22850 23330). Πρακτορείο Ηρακλειάς τηλ. 22850 71561. 

ΔΙΑΜΟΝΗ
Στο ολοκαίνουργιο και πολύ ωραίο ξενοδοχείο «Σπείρες» (τηλ. 22850 77015) σε αμφιθεατρική θέση πάνω από το λιμάνι, με ευρύχωρα δωμάτια και σουίτες με ασύρματο Ιnternet και δορυφορική τηλεόραση, στο ξενοδοχείο «Αίολος» (τηλ. 22850 71233, 6974756001, www.aiolos-iraklia.gr) με την πανοραμική θέα στον όρμο του Αγίου Νικολάου, στο οποίο λειτουργεί και εστιατόριο με ιταλική κουζίνα, στη Βίλα Γλαύκος (τηλ. 22850 71892), στα δωμάτια της Αννας (τηλ. 22850 74234), στο ειδυλλιακό ξενοδοχείο Βίλα Ζωγράφος (τηλ. 22850 71946, 6977632066) στον δρόμο για το Λιβάδι. 

ΦΑΓΗΤΟ
Στον Αγιο Γεώργιο, στην ταβέρνα της Ακαθής με ειδικότερα στα ψάρια και στα θαλασσινά, για σπέσιαλ κακαβιά και αστακομακαρονάδα, χταπόδι στα κάρβουνα, μπακαλιάρο πλακί στο φούρνο, ντόπια φάβα, σαρδέλες ξιδάτες, κατσικάκι και ψωμί από τον ξυλόφουρνο, στο «Σύρμα» για ντάκο, ντοματοκεφτέδες, γοπάκι, λιόκαυτα χταπόδια, σαυρίδια, γαύρο και λαχανικά από τον κήπο τους, στο «Μαϊστράλι» για μαγειρευτά, παστίτσιο και μουσακά, στον «Πεύκο» για ψητά, και ντόπια, κρέατα. Στην Παναγιά, στην κυρά Αννα – που έχει και τον φούρνο – για δικό τους κατσικάκι γεμιστό και αρνάκι, χοιρινό γάστρας, πίτες, φαβατοκεφτέδες, μελιτζάνες και πιπεριές στον φούρνο με τυρί. 


Νίκος Γ. Μαστροπαύλος